Trước Tết gần một tháng, người dân Nam Bộ lại rộn lên không khí chuẩn bị ít nếp ngon, quết bánh phồng để cúng ông bà.
Bánh phồng có nhiều loại tùy theo nguyên liệu làm bánh mà có cách gọi khác nhau, đặc biệt hương vị của mỗi loại bánh phồng đều có nét đặc trưng riêng. Bánh phồng nếp khi nướng lên ăn rất giòn, xốp; bánh phồng bì ngọt, giòn đậm; bánh phồng sữa rất béo.
Ðể bánh ngon phải thực hiện đầy đủ các công đoạn. Nên chọn nếp phải dẻo như nếp bà bóng, nếp mỡ, không bị lẫn gạo; men tốt, dầu dừa phải béo, trứng gà phải mới. Nếp ngâm với men độ khoảng ba ngày, rửa sạch, bắt xửng lên để xôi.
Khi trên bếp đang tiến hành xôi thì bên ngoài cũng đang chuẩn bị chày, cối quết bánh, ống và giấy cá, chiếu phơi. Khi xôi thấy hạt nếp mềm thì đem ra cối quết ngay. Ðể quết được một ổ bánh, người quết phải có sức khỏe và có sự phối hợp nhịp nhàng giữa người quết và người vùa (đảo bánh).
Làm bánh, người vùa bánh rất quan trọng. Người lành nghề sẽ thấy rõ qua bàn tay nhanh nhẹn. Lúc đầu, xôi còn nóng dính cối, người vùa dùng nước đầu xanh thấm tay, đảo bánh. Khi thấy bánh đã nhuyễn, thì vào đường cho bánh vừa độ ngọt, rồi tiếp tục vô nước đậu đến khi đạt yêu cầu, thì nhanh chóng chuyển sang bộ phận bắt bánh và cán bánh, đem phơi. Các công đoạn phải làm nhanh nhẹn, kẻo để bánh bị nguội phải hấp lại. Khi bánh vừa ra lò thì trời cũng vừa hửng sáng. Trong quá trình cán bánh nên dùng lòng đỏ trứng gà đã luộc, nấu với dầu dừa thoa lên giấy, ống cán; để bánh không bị dính, bánh bóng và thơm ngon hơn. Sau khi bánh đã được phơi khô, thì dùng nước dừa nấu vừa ấm để tắm bánh, rồi đem ra phơi lại cho khô, đóng gói. Nếu không thực hiện công đoạn này thì khi bánh được nướng không chuồi nở ra, như dân gian đã đặt tên gọi là bánh phồng.
Bánh phồng thường được nướng bằng củi mo nan hoặc rơm mới và dùng gắp tre để nướng là ngon nhất. Bánh nướng có thể ăn ngay để đủ giòn hoặc phơi sương cuốn với mứt gừng để hương vị bánh phồng càng đậm đà hơn.
Bánh phồng không chỉ là một món ăn độc đáo mà còn là một sản phẩm văn hóa đặc trưng của cư dân Nam Bộ vào những ngày giáp Tết. Ngày nay, tuy cuộc sống đã có nhiều đổi thay, nhưng đâu đó trong tâm hồn của mỗi người dân Nam Bộ, không sao quên được khung cảnh và tiếng quết bánh phồng dìu dặt giữa đêm quê.