Nhiều người ăn mặn không biết món chay là gì bởi cho là ăn rau, đậu là ăn chay. Giá mà họ được thụ lộc một bữa ăn chay tại chùa Kim Liên, Bà Ðá hoặc Quán Sứ thì có thể suy nghĩ về ăn chay của họ đã đổi thay căn bản.
Hiện nay thực phẩm chay đã được “nâng cấp” hơn nhiều với đủ loại từ thực phẩm đông lạnh, đóng gói, đến đồ hộp, đồ khô... với đủ món “thịt, cá” như thức ăn mặn.Bước vào mùa Vu Lan, mùa xá tội vong nhân, thị trường này trở nên sôi động với nhiều loại thực phẩm ăn chay khô, đóng hộp, ăn liền. Và thực phẩm chay đang trở thành món ăn “thời thượng” của nhiều người.
Các nhân viên siêu thị Intimex cho biết: Từ hơn một tháng nay, mặt hàng đồ ăn chay được tiêu thụ khá mạnh. Sở dĩ như vậy bởi ăn chay không chỉ vì ý nghĩa tín ngưỡng, mà còn có tác dụng dưỡng bệnh, thay đổi khẩu vị, hạn chế kalo... đỡ béo tránh được bệnh mỡ nhiễm máu. Mùi vị những món ăn chay hiện nay có đặc trưng, nên rất dễ ăn. Không chỉ có vậy, việc chế biến đồ ăn chay đã trở nên đơn giản hơn trước, các bà nội trợ chẳng khó khăn gì để tổ chức một bữa chay tại gia với đầy đủ các món, kể cả những món khá đặc biệt như vịt quay, lợn sữa (nguyên con), lẩu chay...Muốn nấu được bữa cỗ chay nhưng người nội trợ chỉ cần ra siêu thị mua về những món chay nhu đồ hộp chay với đủ loại từ “thịt ba chỉ”,” thịt bò hầm”, “ra-gu sườn”, “đùi gà cà ri”, “xúc xích xốt cà”, “cá rô xốt chua cay”.... Ðến những loại thực phẩm đóng gói như “sườn xào chua ngọt”, “gà xào sả ớt” ăn liền, chế biến dễ dàng chỉ cần xào, rán hoặc nấu sôi là có thể dùng được ngay. Với những người thích sự cầu kỳ trong nấu nướng lại thường chọn mua các loại nguyên liệu nấu đồ ăn chay như “thịt dê”, “cừu”, “bò”, “vịt”, “gà”, “cá ba sa”, “cá điêu hồng”, “cá tai tượng”, về chế biến thành những món chay lạ miệng Thậm chí có cả những loại gia vị thường nhật như bột canh, vị phở, bột lẩu... chay được đóng gói tinh tươm cho khách hàng tùy nghi sử dụng để sáng tạo món ăn. Người ăn chay thường tuỳ nghi lựa chọn.
Ðược biết: nếu như những năm trước thị trường các loại “thịt”, “hải sản”...chay, chỉ có hàng nhập trực tiếp từ Ðài Loan, Hồng Kông, Quảng Tây, thì hiện nay chủ yếu là do các cơ sở, doanh nghiệp liên doanh trong nước trong nước như Lý Sinh, Ðại Lâm, Kim Chi, Mai Tâm, Âu Lạc...chiếm lĩnh thị trường. Tuy là hàng sản xuất trong nước nhưng không thua kém hàng nhập ngoại. Cũng có đầy đủ những món ăn từ thông thường đến “đặc sản” và luôn giữ nguyên các gia vị, nguyên liệu của Việt Nam.. Là đồ nội địa nên những món ăn chay có giá bán không đắt lắm, tôm chay 120.000đ/kg, mực chay cắt lát 50.000đ/kg, cá viên chay 30.000đ/kg, thịt viên, thịt heo, thịt gà cắt lát giá 5800đ/100g, sườn heo chay 8.800đ/100g, mề gà chay xào thập cẩm 20.000đ/khay.
Ðại diện Công ty TNHH Âu Lạc, đơn vị chuyên về thực phẩm chay bán trên thị trường, cho biết: Riêng Âu Lạc đã có gần 1.000 mặt hàng bao gồm cả hàng đóng gói, đông lạnh, đóng hộp, khô, nước với giá trung bình từ 4.500 đồng - 14.000 đồng/hộp hoặc gói. Một số mặt hàng đặc biệt như vịt quay, heo sữa quay... giá chỉ 30.000 đồng/con.
Muốn thưởng thức một bữa ăn chay “nghiêm chỉnh” thì tiện nhất là ra những quán chuyên nấu món món chay như cơm chay Nàng Tấm 79A Trần Hưng Ðạo, cơm chay An Lạc 15 Hàng Cót, quán cơm chay Âu Lạc ở trong ngõ Văn Chương, quán ăn Chuối xanh ở Hàng Gà...Tại đây có thể thưởng thức được nhiều món ăn chay ngon, lạ miệng mà giá bán cũng không đắt lắm. Quán cơm chay Nàng Tấm tuy diện tích không lớn, lại nằm sâu trong ngõ nhưng thu hút được khá nhiều thực khách. Nhân viên quán cơm chay Nàng Tấm cho biết: có được như vậy là bởi cách bài trí mộc mạc ở đây khiến thực khách có cảm giác như ở nhà. Tiếng là nhà hàng nhưng sẵn sàng phục vụ đủ mọi nhu cầu ăn chay từ cao cấp, đến bình dân. Khách hàng có thể gọi cơm chay theo xuất từ 20.000-200.000đ/xuất, với nhiều món chay khác nhau từ đơn giản như canh đậu phụ, thịt rang đến cầu kỳ như hơn như gà, lợn sữa quay.
Quán cơm chay An Lạc lại thu hút khách bằng sự đa dạng các món chay, là nhờ bà chủ quán vốn là đệ tử của sư cụ Ðàm Ánh trụ trì chùa Phụng Thánh. Tiệm ăn Chuối xanh ở Hàng Gà lại thu hút thực khách bằng khung cảnh trang nhã và độc chiêu cơm đùi gà và kim chi. Món gà được ướp khéo, da gà quay béo ngậy mà không ngán. trông rất có phong cách. Giá bán cũng không đắt lắm từ 25.000- 35.000đ/suất. Quán cơm chay Âu Lạc ở trong ngõ Văn Chương vốn phục vụ giới bình dân nên cơm chay theo suất với các món chay làm rất hấp dẫn có cả đùi gà, cá sốt cà chua, chả lá lốt chay, giá bán không đắt, từ 5.000-10.000đ.