Sơn tra là vị thuốc chế từ quả táo mèo, còn có tên gọi là chua chát. Tháng 9-10, quả táo mèo chín, hái về thái ngang hay bổ dọc, phơi sấy khô để cất đi dùng dần làm thuốc.
Đông y và Tây y thường dùng sơn tra với những mục đích khác nhau. Tây y kêu sơn tra là một vị thuốc chủ yếu tác dụng lên hệ tuần hoàn, giảm đau và an thần, từ sơn tra chế ra các tân dược dưới dạng cao lỏng hoặc cồn thuốc, dùng để chữa các bệnh về tim mạch, cao huyết áp và giảm đau. Đông y trước đây chủ yếu dùng sơn tra như một vị thuốc chữa các bệnh hệ thống tiêu hoá, nhưng hiện nay cũng sử dụng để chữa trị các bệnh tim mạch. Trong Đông y, sơn tra thường được dùng dưới dạng thuốc sắc, thuốc bột, thuốc cao hoặc rượu thuốc, dùng riêng một vị sơn tra hoặc phối hợp với các vị thuốc khác. Sau đây là một số bài thuốc có sơn tra:
Đông y đặc biệt chú ý đến cách bào chế: sơn tra để sống có tác dụng hoá ứ trệ, dùng hoá các chất tích trệ, khó tiêu do ăn thịt. Khi sao vàng hoặc sao cháy, tác dụng hành khí hoá ứ có giảm đi đôi chút nhưng tác dụng tiêu thực sẽ mạnh lên, lại có thêm cả tác dụng thu liễm, thường dùng chữa chứng đầy bụng, viêm lỵ, viêm ruột.
Chữa ăn uống không tiêu, bụng đầy:
Sơn tra 10g, chỉ thực 6g, trần bì 5g, hoàng liên 2g, nước 600 ml, sắc còn 200 ml, chia làm 3 lần uống trong ngày.
Sơn tra 100g, sắc kỹ với nước, ăn dần sơn tra và uống dần nước thuốc, chuyên trị bụng khó tiêu do ăn nhiều thịt.
Chữa bụng đầy, ợ, ăn vào hay bị nôn:
Sơn tra 20g, mạch nha 20g, sắc nước uống.
Sơn rta 20g, chỉ xác 12g, hậu phác 8g, sắc kỹ với nước, chia làm ba lần uống trong ngày.
Chữa bệnh lỵ mới phát:
Sơn tra 50g, đường 20g, lá chè 6g, sắc nước uống.
Chữa bệnh viêm ruột, đại tiện, xuất huyết:
Sơn tra nguyên cả hạt, đốt thành than, nghiền thành bột mịn, ngày dùng 3 lần, mỗi lần 6g, hoà với nước uống.
Chữa bệnh cao huyết áp, cholesterol máu cao:
Sơn tra, diêm hồ sách, đan sâm, mỗi thứ 50g, ngâm với 1 lít rượu, sau 30 ngày có thể dùng. Ngày uống 3 lần, mỗi lần 5 ml.
Bụng dưới đau nhức, sa bì:
Sơn tra, hồi hương, hai thứ liều lượng bằng nhau, nghiền thành bột mịn, ngày uống 2 lần vào lúc bụng đói, mỗi lần dùng 4-8g bột thuốc, hoà với ruợu, thêm vài hạt muối vào uống.