Hệ tiêu hóa gồm 4 cơ quan, tác động lên trí não theo 2 cơ chế, đóng góp 70-80% vào sức đề kháng và 100% năng lượng cho trẻ sinh trưởng.
Ngoài chức năng xử lý thức ăn, hệ tiêu hóa còn có ảnh hưởng không nhỏ đến khả năng đề kháng và sự phát triển trí não của trẻ trong những năm đầu đời. Dưới đây là những con số thú vị về hệ tiêu hóa của bé mà có thể mẹ chưa biết.
Hệ tiêu hóa có vai trò quan trọng đến sự phát triển thể chất và trí não của trẻ.
Hai là số cơ chế ảnh hưởng (trực tiếp và gián tiếp) của hệ tiêu hóa tới trí não của trẻ. Bên cạnh việc trực tiếp cung cấp dưỡng chất giúp cho não bộ phát triển như axit folic, sắt, kẽm, canxi, photolytic, DHA, ARA, omega3, omega6… hệ tiêu hóa còn tác động gián tiếp thông qua trục não ruột để giúp cả 2 cơ quan hoạt động tốt hơn.
Ba là con số mẹ cần lưu ý khi trẻ nhũ nhi (2-12 tháng tuổi) đau bụng. Trẻ thường đau bụng theo chu kỳ, vào buổi chiều tối, trẻ quấy khóc không dỗ được trong hơn 3 giờ mỗi ngày, 3 ngày mỗi tuần và tiếp tục hơn 3 tuần ở trẻ dưới 3 tháng. Đau bụng không kèm theo ói mửa, tiêu chảy, hay lên cân kém và thường kết thúc vào tháng thứ 4 hoặc chậm nhất là tháng thứ 5. Cách xử lý trong trường hợp này là ẵm bé lên, đung đưa nhẹ nhàng, xoa bụng bé để làm dịu cơn đau, đưa đi dạo bằng xe, cho nghe nhạc… Nên xoa bụng bé nhẹ nhàng theo chiều kim đồng mỗi ngày 3 - 4 lần để giúp lưu thông tiêu hóa. Mẹ cũng nên lưu ý cho bé bú đúng tư thế và giúp bé ợ hơi sau bú.
Bốn là số cơ quan chính của hệ tiêu hóa bao gồm khoang miệng, thực quản, dạ dày và ruột. Thông thường, thực phẩm sẽ mất khoảng 18 - 48 giờ để đi qua toàn bộ các cơ quan này.
10 - 12 giờ sau khi sinh là khoảng thời gian dạ dày và ruột trẻ sơ sinh hoàn toàn vô trùng, sau đó vi khuẩn sẽ xâm nhập vào cơ thể qua miệng, đường hô hấp và đường trực tràng. Ước tính có đến một trăm nghìn tỉ khuẩn, với khoảng 500 loại khác nhau sống trong đường ruột. Chúng được gọi là hệ vi sinh vật đường ruột.
70-80% là khả năng hệ tiêu hóa khỏe mạnh đóng góp vào sức đề kháng của trẻ. Dọc suốt thành ruột có rất nhiều hạch lympho - nơi đào tạo các tế bào miễn dịch, giúp trẻ phòng chống hiệu quả các tác nhân gây bệnh. Chăm sóc tốt hệ tiêu hóa là góp phần phát triển thể chất và trí não cho trẻ.
80% là tỷ lệ chất đạm, tinh bột và chất béo được tiêu hóa tại ruột non. Trong thời gian đầu đời, mẹ rất cần đảm bảo sức khỏe của hệ tiêu hóa nói chung và ruột non nói riêng vì thành ruột ở trẻ mỏng. Nếu đường tiêu hóa bị nhiễm trùng thì chất độc dễ xâm nhập vào máu, gây ngộ độc.
100% là lượng dưỡng chất và năng lượng hệ tiêu hóa cung cấp cho cơ thể bé sinh trưởng thông qua hoạt động xử lý thức ăn.
500 - 750ml là lượng sữa mẹ và dinh dưỡng công thức theo mức khuyến nghị cần cung cấp cho trẻ 1-3 tuổi mỗi ngày. Mẹ nên chọn các loại dinh dưỡng công thức có chứa thành phần đạm whey dễ tiêu hóa, hỗn hợp đường bột giảm lactose, hệ chất béo không chứa dầu cọ và chất xơ GOS sẽ giúp bé tiêu hoá tốt hơn, phân mềm và xốp hơn, giảm áp lực cho ruột.
Để hiểu hơn về hệ tiêu hóa của trẻ, mẹ có thể làm trắc nghiệm Tummy Test do Hội Nhi khoa Việt Nam và Chi hội Dinh dưỡng Lâm sàng Việt Nam phát triển.