9 ân đức của Cha Mẹ
Đăng lúc 16:35 ngày 11/10/2012
Rượu cần Tây Nguyên
Đăng lúc 13:11 ngày 15/09/2006
|
Em múc trăng vàng về tan đáy rượu
Giọt mắt hoà vào men chếnh choáng
Tôi chìm trong hương tóc trăng em...
(Giang Nam)
Những ai đã từng đến với núi rừng thiêng bất hủ Tây Nguyên mới thấm thía rượu cần của đồng bào dân tộc nơi đây. Một thức uống với chất men cực kỳ độc đáo, không giống với loại men ở nơi nào trong nước cũng như các xứ sở khác mà ta đã có dịp nếm trải trong đời. Rượu cần Tây Nguyên, văn hoá uống có một không hai, mang đậm đà phong cách, bản sắc dân tộc Việt suốt trường kỳ lịch sử thủy chung xưa nay và mai sau bất hủ.
Các chất liệu làm nên rượu cần Tây Nguyên không phải là những thứ cao sang, cầu kỳ. Tất cả đều là sản vật của đất và nước, núi và rừng Tây nguyên. Đó là gạo nếp, bắp, mì, khoai... hợp giao với chất men được cất lên từ tinh túy của một số lá cây rừng quý. Quý báu bởi nó đem lại cho con người sự thăng hoa, khoẻ mạnh, sung sướng và hạnh phúc. Đặc biệt, nó được bí mật truyền từ người mẹ, suốt mấy ngàn năm, với tư cách là vật thiêng mẫu truyền. Con gái của mẹ được biết, chứ con trai và đàn ông thì không bao giờ. Chất liệu và men làm rượu được dưỡng trong chóe sành lớn có chạm hoa văn. Miệng chóe được gắn chặt, đóng thật kín bằng lớp vỏ trấu để giữ nhiệt độ cho “chín” rượu. Những khi có khách quý đến thăm buôn làng, gia đình, những ngày lễ, ngày tết, những buổi hội hè, tiệc cưới xin... nhất thiết không thể thiếu vắng rượu cần.
Giàng (trời) tối cao, tối linh đã ban cho Tây Nguyên rượu cần và ngàn đời nay đã trở thành thuần phong mỹ tục, sinh hoạt văn hoá của cộng đồng các dân tộc Tây Nguyên. Tất cả mọi người, già trẻ, gái trai, không phân biệt chức sắc hay thường dân, ai cũng có thể vin cần mà uống. Uống được bao nhiêu tùy cái bụng của mình!
Uống rượu cần phải biết vin cần mà uống. Phải học hỏi và thành tâm mới được. Nói một chút về cần. Cần rượu Tây Nguyên khác hẳn với Tây Bắc, Việt Bắc và bất cứ nơi đâu. Đó là một loại dây chỉ có ở núi rừng Tây Nguyên. Dây này giống như dây cây mây. Chúng được cắm vào choé rượu. Khi vin cần đưa lên miệng, ta thưởng thức rượu nhờ cái ống hút của sợi dây cần này. Khách đông thì nhiều cần, càng nhiều cần càng vui.
Thật hạnh phúc khi vin cần rượu Tây Nguyên, thưởng thức hương vị nồng nàn, ngây ngất trong tiệc rượu có già làng làm chủ lễ. Già làng chủ lễ thành kính một tay cầm chiếc sừng trâu mộng khoét rỗng, một tay cầm gáo múc nước. Chóe rượu lớn đặt chính giữa, bên cạnh là hũ đựng nước suối ban mai trong suốt như ngọc. Nước suối ban mai ấy đổ tiếp vào choé cho rượu luôn đầy. Chủ lễ cứ đổ, đồng thời phạt những ai vin cần đến nỗi... làm rượu tràn khỏi miệng choé. Và khi ấy, tiếng cồng, tiếng chiêng dài như sông như suối trầm hùng âm vang, đưa ta vào với lời ca, nhịp múa Tây nguyên...
