Làm sao để giữ mãi nét thanh xuân?
Đăng lúc 14:09 ngày 21/06/2013
Châu chấu
Đăng lúc 09:20 ngày 20/09/2006
|
Ở Châu Phi, nhiều người nói rằng, châu chấu rang với các loại lá cây non trong rừng rậm là món ăn ngon trong ngày lễ thánh, nhất là vào ngày rửa tội của một cháu bé trong thôn nào đó vừa chào đời. Với người Lào, Miên…chủ yếu là đồng bào vùng cao thuộc các dân tộc ít người, châu chấu cũng là món ăn được ưa thích. Những con châu chấu, chuột, rắn,nhái…để nguyên cánh, da, lông, không rửa qua nước cho vào ống bương già, rải lên lớp muối dựng ở góp sàn bếp. Món ăn chín nấu trong ống bương bằng vỉ men và sức nóng ấy gọi là mắm châu chấu, chỉ dùng thết đãi khách quý, người thân. Vì vậy, khi nhìn thấy món ăn này, bạn chớ bịt mũi không ngửi nổi… đừng nói là ăn (!)…gia chủ sẽ không bằng lòng đấy!
Còn ở Việt Nam, như đã nói, châu chấu là món ăn quen thuộc của nhà nghèo. Món châu chấu xuất xứ từ đâu, không ai rõ. Theo giáo sư Từ Chi, nếu ăn rau dại là tập tục của người Mường cổ được người Việt kế thừa thì có lẽ châu chấu, cũng là thành phần trong danh sách thực đơn của người Mường xưa để lại cho ngày nay. Song với tôi, trong bước vượt dài của nền văn minh nhân loại từ ăn sống đến ăn chín, tôi nghĩ rằng bọn trẻ cũng là một trong những tác giả sống động nhất của món ăn thiên nhiên. Dám chắc điều đó, bởi trong ký ức của mình, tôi luôn phảng phất mơ mùi hương đồi cỏ heo may và châu chấu nướng vàng thơm phức. Hồi đó, những con cà cuống còn chưa khan hiếm và lũ châu chấu cũng còn bay ràn rạt trên mặt lúa. Bọn trẻ chúng tôi dọ dẫm bắt từng con một, xiên qua thanh tre cật già, gác lên bếp lửa. Gọi là bếp cho oai, thực ra, chỉ có ba hòn đá kê khuất giữa những lùm cây tránh gió…Và xung quanh là những cặp mắt hau háu nhìn vào thanh tre, chờ cho từng chiếc cánh châu chấu cháy xém, để lộ thân hình lẳn tròn, bóng mượt mỡ màng…
Nhưng không chỉ có bọn trẻ chúng tôi mới biết mê món ăn châu chấu. Người lớn ở nhà quê cũng rất thích “phá mồi” món châu chấu rang, thêm chút rượu cuốc lủi đã thành hạng sang nhất quốc. Cho đến nay, rang có thể xem là hình thức chế biến món ăn phổ biến nhất. Thường vào những hôm sau cơn mưa, đặc biệt là mùa giông đầu mùa hạ, châu chấu bị ướt mưa, nặng cánh, không bay được, nên rất dễ chụp bắt cho vào giỏ mây đeo bên hông hay vặt cánh, đút vào miệng nhai như trẻ con đi tìm mồi cho chim. Loại châu chấu béo ngậy, bé ruột, thơm ngon, nhiều thịt nhất là châu chấu sim. Toàn thân châu chấu sim màu xanh, lớp cành trong hồng phấn mỹ miều xinh đẹp nhưng đôi bắp càng to bự, món thú vị nhất của dân “nhậu” lại là một vũ khí lợi hại. Chỉ cần bạn sơ ý, sẽ bị ăn một búng chân vào tay còn con mồi của bạn thì bay vù giữa đám cỏ xanh, mất dạng.
Bây giờ, các kiểu bắt thủ công phần nhiều đã được cải tiến, vì theo kiểu bắt từng con một, nói vui như bọn trẻ con là…chờ đến năm sau mới có đủ một đĩa thức ăn! Bạn chỉ cần một chiếc lưới mỏng tang, bền chắc, mắt lưới đan dày hệt như mớ bòng bong giũ tép, rải lên thảm cỏ. Đêm xuống, châu chấu đáp xuống cỏ tìm giấc ngủ sẽ bị tóm gọn cả đàn. Chỉ cần vặt cánh, kéo ruột, đặc biệt không rửa qua nước vì nước lạnh làm máu châu chấu rất tanh (ở đây, tôi ngờ rằng các nhà hàng chế biến có chất dung dịch rửa sạch con châu chấu như là bí quyết nấu ăn riêng không thể tiết lộ, và chỉ đành giới thiệu theo kinh nghiệm “nhà quê” của bản thân),chờ chảo mỡ nóng già, cho châu chấu vào đảo đều đến lúc chín vàng, bạn đã có món châu chấu rang rồi đấy. Cách chế biến này thật đơn giản, không khác lắm với kiểu rang con nhộng tằm, cũng là một món ăn đặc sản bình dân kỳ thú của miền Bắc.
Còn có nhiều cách chế biến món ăn châu chấu khác, nghe có vẻ cầu kỳ và “cao cấp” hơn mà tôi đã từng được may mắn thưởng thức qua, là món châu chấu xào sả ớt và lẩu châu chấu. Món ăn châu chấu xào sả ớt, cũng không xa lạ lắm nếu bạn đã từng hít hà vị cay thơm ngọt của những đùi ếch trắng phau được phủ lớp gia vị màu hấp dẫn. Có khác một chút, món ếch xào sả ớt phải đi kèm với bánh mì để…chấm chấm gặm gặm thì châu chấu xào sả ớt không có nước. Theo các chuyên gia đầu bếp, sở dĩ khác nhau như vậy vì xào khô là cách tốt nhất để bảo toàn độ giòn tan béo ngậy rất riêng biệt của con châu chấu.
Còn món lẩu …thật khó hình dung và nuốt nổi món này nếu bạn chỉ tưởng tượng. Tuy nhiên, đây là món ăn rất đặc biệt, thấm đẫm hương vị đồng quê. Gần với kiểu nấu món lẩu cá lóc đồng, món lẩu châu chấu cũng cần các thứ phụ gia như lá rút, me chua, măng dưa muối chua, tai chua, đậu rồng, rau ngổ…Song nếu như con cá lóc đồng sau khi chế biến làm sạch ướp gia vị được cho ngay từ đầu vào nồi nước dùng để ngọt nước thì món lẩu châu chấu, ngược lại, phải đợi đến khi nồi nước dùng có đủ các thứ phụ gia sôi đều, hớt bọt, cho gia vị vừa ăn, đặc biệt là không thể thiếu vị cay của ớt và gừng, rồi mới trút châu chấu đã rang vàng từ đĩa vào. Con châu chấu vàng rộm ngấm nước chua, đặt trên một bát bún sợi to, ăn kèm với giá đậu, chuối chát cùng với các loại rau thơm khác thật sự là món ăn khoái khẩu. Vấn đề là.., bạn có dám ăn không?
Nhiều thực khách , nhất là các bạn gái, chỉ nghe đến món châu chấu, nhộng tằm, trứng kiến, thịt chuột…đã xanh mắt lè lưỡi. Nhưng đấy chỉ là số ít thôi. Ở các khu vực chợ Ông Tạ, chợ Phạm Văn Hai, T.P Hồ Chí Minh, nơi tập trung rất đông người miền Bắc vào sinh sống, món ăn châu chấu vời nhiều kiểu chế biến khác nhau vẫn luôn được ưa chuộng. Chắc hẳn, nhiều người cũng muốn tìm đến món ăn này như để tận hưởng chút phong vị dân dã của thiên nhiên hay để hồi nhớ lại những khoảnh khắc ấu thơ, trên triền đê lộng gió, bao nhiêu cặp mắt đã chầu quanh con châu chấu nướng vàng…
